Wyznanie Tomasza – „Pan mój i Bóg mój”.

W jakim języku mówił apostoł Tomasz?

Interpretacja tego fragmentu stanie się jeszcze ciekawsza, gdy zwrócimy uwagę nie na grecki zapis słów Tomasza, lecz na język, w jakim prawdopodobnie zostały one wypowiedziane. Pewnego rodzaju stereotypem stał się pogląd, że w czasach Jezusa mieszkańcy Judei i Galilei posługiwali się językiem aramejskim. Tymczasem nowsze badania, oparte na analizie zwojów Qumram i innych tekstów z tamtych czasów prowadzą do wniosku, że zarówno Jezus jak i jemu współcześni mieszkańcy Palestyny mówili po hebrajsku (Brenton Minge, Jesus Spoke Hebrew: Busting the Aramaic Myth, sharsong.org/JESUSSPOKEHEBREW.htm).

Jeżeli tak było, wówczas fragment Jana 20:28 miałby takie brzmienie „Adoni ve Eli” a nie „Adonai ve Eli”. W wersji aramejskiej, tekst ten brzmiałby „Mari ve Elahi”. Ani hebrajskie „Adoni”, ani aramejskie „Mari” nie są odpowiednikami JHWH (Clifford Hubert Durousseau, On John 20:28: What Did Thomas Say in Hebrew? w: Anthony Buzzard, Jesus was not a Trinitarian, Restoration Feloowship, str. 398, 399). Ani Septuaginta, ani grecki Nowy Testament używając słowa „kurios” nie odróżnia w żaden szczególny sposób adresata takiego określenia, które może być używane zarówno w stosunku do Jahwe jak i do człowieka. Jednak w przeciwieństwie do języka greckiego, masorecki tekst hebrajski za pomocą odpowiednich określeń „Adonai” (w stosunku do Boga Jahwe) i „Adoni” (w pozostałych przypadkach) precyzyjnie odróżnia tych adresatów.

Z kolei drugi użyty tytuł, („Eli”, „Elahi”) powinien być interpretowany w świetle wcześniejszych wypowiedzi Jezusa, a mianowicie, że jest „Synem Bożym” a nie samym Bogiem Najwyższym, skoro o samych Żydach było powiedziane „Bogami [elohim] jesteście”(Jana 10:34-38).

Powyższe wnioski potwierdza następujące stwierdzenie: „Jest rzeczą dobrze znaną, że Żydzi w języku religijnym używali określenia ‘Pan’ jako synonimu dla Boga. Różnorodne boskie imiona, uświęcone i niewymawiane YHWH („Jehowa”), a także hebrajskie Adon (‘Pan’) oraz Adonai lub aramejskie Mar (‘Pan’), są tłumaczone na grecki za pomocą tego samego słowa Kurios (‘Pan’). Możemy być pewni, że Żydzi, bez względu na język, w jakim mówili, nie mieli problemów z odróżnieniem boskiego ‘Pana’ od ludzkiego. Przeszkoda, którą pokonać musieli zhellenizowani chrześcijanie z pogan, tacy jak członkowie zboru Jana, była znacząco wyższa” (Geza Vermes, „The Changing Faces of Jesus”, Penguin, 2002, 39).

Podziel się