Pytanie: Czytałem jeden z waszych artykułów o kościele i tak sie zastanawiam co miał na myśli Jezus mówiąc do Piotra ze jest skałą na której zbuduje Swój ”kościół”. W polskim języku słowo kościół z tego co wiem pochodzi od kości biskupów chowanych pod podłogą świątyni, więc co miał na myśli Jezus mówiąc to co Polacy przetłumaczyli słowem kościół. Jaki jest aramejski odpowiednik słowa kościół i czy nie jest to jakaś manipulacja słowna?
Odpowiedź: Drogi internauto. Aby odpowiedzieć na Twoje pytanie, należy uściślić pewne pojęcia i wyjaśnić, jak powstała biblijna nauka chrześcijańska: Całą naukę Chrystusa Pana, Syna Bożego Ewangeliści spisali w używanym w Palestynie języku greckim, zwanym ‘koine” (powszechnie mówionym). Wszystkie pojęcia, czy wyrażenia musimy oprzeć na tym języku. Ale Jezus i Apostołowie mówili także w języku hebrajskim, lub aramejskim. Czytana w Świątyni i Synagogach Biblia była napisana w języku hebrajskim, i jeśli mamy doszukiwać się znaczenia, to raczej w hebrajskim i greckim, niż aramejskim, chociaż wówczas (w czasach Jezusa) Żydzi posługiwali się językiem aramejskim.
Język hebrajski był językiem świętym i teksty biblijne były w tym języku czytane. W Twoim pytaniu są dwie odrębne sprawy:
- Znaczenie nazwy ‘kościół’ i
- fragment rozmowy Jezusa z apostołem Piotrem, dotyczący ‘opoki’.
Wyjaśnijmy te sprawy osobno. Najpierw zacytujmy to miejsce biblijne: „A odpowiadając Szymon Piotr rzekł: Tyś jest Chrystus, Syn Boga żywego. A Jezus odpowiadając, rzekł mu: Błogosławiony jesteś, Szymonie, synu Jonasza, bo nie ciało i krew objawiły ci to, lecz Ojciec mój, który jest w niebie. A Ja ci powiadam, że ty jesteś Piotr, i na tej opoce zbuduję Kościół mój, a bramy piekielne nie przemogą go.” (Mat. 16:16-18)
KOŚCIÓŁ
W oryginale użyto słowo ‘ekklesin’ [th\n e0kklhsi/n]. Autor przekładu interlinearnego [1] przekłada to słowami: ‘(społeczność)_zwołanych’. Kościołem nazywamy zespół ludzi, których Bóg powołał, a imiona których są zapisane w niebie, dla pewnego celu. Kiedy Apostołowie cieszyli się, że im są duchy poddane (mieli moc wypędzania złych duchów z ludzi), Jezusodpowiedział: „Wszakże nie z tego się radujcie, iż duchy są wam podległe, radujcie się raczej z tego, iż imiona wasze w niebie są zapisane.” (Łuk. 10:20) Nie jest to więc ludzka organizacja, lecz zespół ludzi powołanych przez Boga, których imiona zapisane są w niebie. Odpowiednikiem hebrajskim greckiego słowa ‘ekklesia’ jest ‘kahal’ [2] – to zn. ‘zgromadzenie’, zgromadzony lud’.Bóg wybrał lud Izraelski, wyprowadził go z niewoli egipskiej i odtąd był on ‘zgromadzeniem Bożym’, lub ‘zborem Bożym”. Dawid, mając na my śli ‘zgromadzenie Boże (Kościół Izraelski) – napisał: „Alleluja. Z całego serca wysławiam Pana w gronie prawych i w zgromadzeniu.” (Ps. 111:1)
W Nowym Testamencie słowo ‘ekklesia” występuje w dwu znaczeniach:
- W odniesieniu do zboru (parafii) np. w zdaniu: „A gdy tam przybyli i zgromadzili zbór, opowiedzieli, jak wielkich rzeczy dokonał Bóg z nimi i jak poganom drzwi wiary otworzył.” (Dz.Ap. 14:27) Tu chodzi o Zbór chrześcijański w Antiochii.
- W odniesieniu do całego Kościoła Bożego, zwanego też CiałemChrystusowym. Kilka przykładów: „Miejcie pieczę o samych siebie i o całą trzodę, wśród której was Duch Święty ustanowił biskupami, abyście paśli zbór (ekklesian) Pański nabyty własną jego krwią.” (Dz.Ap. 20:28) „Słyszeliście bowiem o moim dawniejszym postępowaniu w żydostwie, że srodze prześladowałem zbór (ekklesian) Boży i niszczyłem go.” (Gal. 1:13) „Gdyby jednak przyjście moje się odwlokło, to masz wiedzieć, jak należy postępować w domu Bożym, który jest Kościołem Boga żywego, filarem i podwaliną prawdy.” (1 Tym. 3:15) „Tak my wszyscy jesteśmy jednym ciałem w Chrystusie, a z osobna jesteśmy członkami jedni drugich.” (Rzym. 12:5)
Pojęcie ‘ekklesia’ w NT nie odnosiło się do budynku – w dzisiejszym znaczeniu – Kościoła. Była to Świątynia (hierou) – miejsce święte (Mat.24:1) bądź przybytek (naos) (Mat.26:61), lub namiot, przybytek (skene) (Hebr. 9:2 – 2 Mój.26:1-hebr.’miszkan’) Pochodzenie nazwy polskiej Kościół – od kości biskupów (być może taka jest etymologia tego słowa), nie ma nic wspólnego w biblijną nazwą ‘ekklesia” .
Rozmowa z Piotrem
Mat. 16:16-18. Najpierw proszę dokładnie przeczytać całą frazę, by zrozumieć sens wypowiedzi. Apostoł Piotr wyznaje, że przebywający wśród nich nauczyciel jest „Chrystusem (Pomazaniec, Mesjaszem), Synem Bogażywego”. Apostoł Paweł mówi: „Zbudowani na fundamencie apostołów i proroków, którego kamieniem węgielnym jest sam Chrystus Jezus, na którym cała budowa mocno spojona rośnie w przybytek święty w Panu, na którym i wy się wespół budujecie na mieszkanie Boże w Duchu.” (Efez. 2:20-22) Zatem całą podstawą jest Jezus Chrystus. Kiedy Apostoł Piotr wyznaje, że „ty jesteś Pomazańcem, Synem Bożym” – wyznaje podstawę budowy Kościoła Bożego.
Jezus, jakby ‘kładąc kropkę nad i’, kończy wypowiedź „Ty jesteś Piotr (greckie: ‘petros’) i na tej opoce ( ‘petra’) zbuduje Kościół (ekklesian) swój.” Między wyrażeniem ‘petros’, a ‘petra’ jest spora różnica. Słowo greckie ‘petra” oznacza skałę, litą skałę, opokę, która w budownictwie starożytnym była fundamentem. Tym fundamentem był Chrystus, co wyznał Apostoł Piotr. Natomiast ‘petros’ był częścią skały, odłamkiem, większym kamieniem. Grecy ‘petrosem’ nazywali odcięte ze skały kamienne słupy, które ustawiano na granicy państwa i na których wyryte były odległości do ważniejszych miejscowości [3] – dzisiejsze drogowskazy. Apostoł Piotr wskazał naJezusa, że jest Pomazańcem, Mesjaszem, jest podwaliną Kościoła, był więc ‘drogowskazem’ dla innych, ‘petrosem’. A że tak rozumieli pierwotni chrześcijanie, niech posłużą nam dwie inne wypowiedzi:
- „Albowiem fundamentu innego nikt nie może założyć oprócz tego, który jest założony, a którym jest Jezus Chrystus.” (1 Kor. 3:11) A więc nie Apostoł Piotr.
- „I nie ma w nikim innym zbawienia; albowiem nie ma żadnego innego imienia pod niebem, danego ludziom, przez które moglibyśmy być zbawieni.” (Dz.Ap. 4:12)
Na zakończenie pragnę zwrócić uwagę, że nasze wywody są oparte na Piśmie Świętym – Biblii i nie chodzi tu o jakąś opcję religijną, ale Słowo Boże, nie ludzkiego pochodzenia, choć przez ludzi pisanego pod natchnieniem Ducha Świętego. Wszystkie cytaty z Biblii wyd. w 1975 roku tzw. warszawskiej.
[1] Grecko-polski NOWY TESTAMENT – wydanie interlinearne z kodami gramatycznymi – ks. prof.. dr.hab. Remigliusz Popowski SDB (KUL) i dr. Michał Wojciechowski (ATK) –‘Vokatio – Warszawa 1993 – str77